حل مناقشات در مدیریت تخصیص منابع آب با استفاده از نظریه بازی، مطالعه موردی: حوضه آبریز دریاچه ارومیه

نویسندگان

  • احمد ابریشمچی استاد، دانشکده مهندسی عمران و کرسی یونسکو در مدیریت آب و محیط زیست برای شهرهای پایدار، دانشگاه صنعتی شریف تهران
  • محمد دانش یزدی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، داشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی شریف، تهران
  • مسعود تجریشی دانشیار، دانشکده مهندسی عمران و کرسی یونسکو در مدیریت آب و محیط زیست برای شهرهای پایدار، دانشگاه صنعتی شریف تهران
چکیده مقاله:

در سالهای اخیر، پیامدهای اجتناب‌ناپذیر سیر صعودی تقاضا و همچنین کاهش ذخایر منابع طبیعی مختلف، به‌خصوص آب، موجب افزایش مناقشات در زمینه چگونگی بهره‌برداری و همچنین تخصیص آنها به ذینفعان مختلف شده است. رویکرد تخصیص آب صرفاً براساس حقابه اولیه معمولاً منجر به استفاده کارآمد از آب در کل یک حوضه آبریز نخواهد شد. در این میان، نیاز به یک روش جامع و پایدار به‌منظور انجام تخصیص به‌نحوی که تمامی گروههای ذینفع در بالاترین سطح رضایت قرار داشته باشند، ضرورری به نظر می‌رسد. یکی از این روشها، نظریه بازی بوده که به‌کمک ابزارهای موجود در آن، می‌توان به تخصیص منابع مورد استفاده مشترک توسط ذینفعان مختلف با رعایت سه اصل کارآمدی، برابری و پایداری پرداخت. در این تحقیق ابتدا یک مدل جامع برنامه‌ریزی خطی برای به‌دست آوردن الگوی تخصیص اولیه بر اساس حقابه اولیه کاربران توسعه داده شد. سپس با استفاده از نتایج مدل برنامه‌ریزی منابع آب به‌همراه مفاهیم نظریه بازی مانند هسته، ارزش شاپلی و شاخص پایداری، حالات مختلف همکاری بین ذینفعان مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. در انتها با انتخاب حوضه آبریز دریاچه ارومیه با منابع آبی محدود و آب‌بران متعدد به‌عنوان مطالعه موردی، کارایی و مزیتهای بالقوه این روش نشان داده شد. طبق نتایج مدل بهینه‌سازی، استان کردستان دارای بهترین وضعیت در تأمین نیازهای آبی خود و استان آذربایجان شرقی دارای بیشترین کمبود به لحاظ تأمین منابع آبی هر دو بخش کشاورزی و محیط‌زیستی بود. علاوه بر این با پیروی از الگوی تخصیص ارائه شده، میزان آب ورودی به دریاچه ارومیه بیشتر از نیازهای زیست محیطی آن در طول دوره زمانی مورد مطالعه خواهد بود. بنابراین، نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از این واقعیت بود که نظریه بازی‌های همکارانه به‌همراه یک مدل جامع مدیریت منابع آب می‌تواند به‌طور مؤثری برای ارزیابی حالات مختلف همکاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به‌کار گرفته شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تخصیص بهینه منابع آب با استفاده از الگوریتم چرخه آب (مطالعه موردی: حوضه آبریز گرگان‌رود)

در این پژوهش از الگوریتم فراابتکاری چرخه آب(WCA) براییافتن استراتژی‌های تخصیص بهینه منابع آب در سیستم دو مخزنه سدهای گلستان و وشمگیر واقع در حوضه آبریز گرگان‌رود (شمال ایران)، برای یک دوره پنج ساله (از سال آبی 87-86 تا 91-90) استفاده شده است. پس از اطمینان از درستی عملکرد الگوریتم WCA با استفاده از چندین تابع محک استاندارد، مدلی برای تخصیص بهینه سیستم مخازن حوضه آبریز گرگان‌رود توسعه داده شد. ت...

متن کامل

بهینه سازی مدیریت منابع آب با اعمال سناریوهای مختلف تخصیص (مطالعه موردی: حوضه آبریز دز)

آب به­عنوان یک نهاده با ارزش، می­بایست مورد استفاده بهینه قرار گیرد. مدیریت صحیح و بهینه آب، نیاز به تخصیص بهینه و اولویت بندی آن بین بخش­ها، مناطق و مصارف مختلف دارد.  هدف این تحقیق، ارائه الگویی برای بهینه کردن تخصیص و مصارف آب در دشت دز با استفاده از مدل WEAPاست. برای این منظور اطلاعات سامانه­های آب حوضه آبریز دز طی سال­های آبی 88-87 تا 93-92 جمع‌آوری و مدل مفهومی حوضه تعریف گردید. سپس سیاست...

متن کامل

مدل‌سازی منابع آب در حوضه آبریز با استفاده از روش پویایی سیستم (مطالعه موردی: حوضه آبریز نیشابور)

در مدیریت جامع منابع آب در سطح حوضه آبریز، اندرکنش اجزای درونی هر سیستم و نیز اندرکنش سیستم­های مختلف با یکدیگر باید به طور فراگیر در نظر گرفته شوند. تحقیق حاضر در حوضه آبریز نیشابور و با تأکید بر حل مسأله روند افت سالیانه تراز آبخوان در این دشت انجام گرفته است. به منظور کنترل تراز آبخوان، گام­های مدل­سازی توسعه داده شدند و ریشه­های مسأله در فرآیند شکل­گیری نمودار ذخیره- جریان مورد بررسی قرار گ...

متن کامل

ارزیابی سیاست‌های مدیریت منابع آب در حالت وجود اطلاعات ناقص با استفاده از بازی علامت‌دهی، مطالعه موردی: حوضه آبریز زاینده رود

افزایش نیازهای آبی در دهه‌های اخیر توأم با نوسانات اقلیمی و همچنین وجود ذی‌نفعان‌‌ مختلف با اهداف و تمایلات متضاد فرآیند تخصیص آب را پیچیده کرده است. اجرای طرح‌ها و پروژه‌های انتقال آب عمدتاً با اطلاع‌رسانی صورت می‌گیرد اما در زمان اجرا، اطلاعات مربوط به این طرح‌ها ازجمله میزان آورد واقعی این طرح‌ها و نحوه تخصیص آن بین ذی‌نفعان و مشخص نیست. در این مقاله به‌منظور در نظر گرفتن عدم قطعیت‌های موجود ...

متن کامل

مطالعه شاخص ردپای آب برای محصولات غالب مورد کشت در حوضه آبریز دریاچه ارومیه و ارتباط آن با مدیریت آبیاری

شناسایی و ارزیابی مقدار آب واقعی مورد استفاده محصولات مختلف کشاورزی دارای اهمیت بالایی بوده و چنین ارزیابی می­تواند در شناخت و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش مصرف آب کشاورزی بسیار موثر باشد. در این تحقیق به­منظور ارزیابی وضعیت محصولات تولیدی از نظر آبیاری و آب مصرفی به ازاء محصول تولیدی کشاورزی، از شاخص­­های تأمین نسبی آب آبیاری (RIS) (شاخصی که بیشتر از 1 بیانگر مصرف بیشتر و کمتر از 1 بیانگر م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 25  شماره 2

صفحات  48- 57

تاریخ انتشار 2014-05-01

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023